بازار فیزیکی بورس کالا؛ خرید و فروش کالا در قالب قراردادهای مشخص

آشنایی با بازارهای مختلف بورس کالا به ما کمک می‌کند این بازار را بهتر بشناسیم. یکی از مهم‌ترین بازارهای بورس کالا بازار فیزیکی نام دارد که می‌توان در آن معاملات مختلفی را در قالب قراردادهایی متفاوت انجام داد. کالاها در این بازار به دو روش اعتباری و نقدی تسویه می‌شوند. انواع کالاهای پتروشیمی، محصولات کشاورزی، فرآورده‌های نفتی و … در این بازار دادوستد می‌شوند. اما اینکه بازار فیزیکی بورس کالا چیست و روال عرضه و پذیرش و خرید کالا در این بازار چگونه است و چطور می‌توان در این بازار معامله کرد، همگی مسائلی هستند که در این مقاله از توان تحلیل آن‌ها را پوشش داده‌ایم.

فهرست مطالب با دسترسی سریع

• بازار فیزیکی بورس کالا چیست؟
• انواع قرارداد و شیوه‌های تسویه در بازار فیزیکی
• مراحل معامله در بازار فیزیکی بورس کالا
• روند پذیرش کالا در بازار فیزیکی
• خریداران بازار فیزیکی چه کسانی هستند؟
• دریافت کد معاملاتی بازار فیزیکی بورس کالا
• خرید از بازار فیزیکی بورس کالا
• روش های خرید کالا از بازار فیزیکی بورس کالا
• کارمزد معاملات بازار فیزیکی
• تالارها و کالاهای بازار معاملات فیزیکی بورس کالا
• جدول ساعات معاملاتی بازار فیزیکی بورس کالا
• جمع بندی
• سوالات متداول با پاسخ های کوتاه

بازار فیزیکی بورس کالا چیست؟

بورس کالا بستری است مثل بازارهای سنتی. تفاوتش هم فقط در این است که معاملات در این بازار بر اساس قراردادهایی مشخص انجام می‌شوند و از این رو ریسک بازارهای سنتی را ندارد. یکی از معضلات بزرگ بازارهای سنتی، به تحویل کالا برمی‌گردد. جایی که ممکن است تحویل فیزیکی با مشکلاتی همراه باشد که در نهایت یکی از طرفین با زیان مواجه شود یا از معامله ناراضی باشد. در بازار فیزیکی با توجه به وجود اتاق پایاپای و ناظرانی که این بازار را رصد می‌کنند، چنین مسائلی کمتر رخ می‌دهد.

در بازار فیزیکی بورس کالا، از یک طرف تولیدکنندگان را داریم. یعنی افرادی که مواد خامی مثل فلزات و محصولات کشاورزی را به دیگران عرضه می‌کنند. در سمت مقابل، خریداران این مواد خام یا همان مصرف‌کنندگان مواد اولیه قرار دارند که برای تولیدات خود به این مواد نیاز دارند.

خودتان ریسک‌های بازار سنتی را در نظر بگیرید. ریسک‌هایی مثل نوسان قیمت یا معضلاتی مثل انبارداری، هزینه‌های نگهداری کالا و یافتن مشتری هدف. مشخص است که تولیدکننده هم به دنبال بستری است که این مشکلات را نداشته باشد. پس بازار فیزیکی بورس کالا را انتخاب می‌کند. خریدار هم منافعی دارد که با توجه به آن‌ها به سراغ این بازار می‌آید و درخواستش را از طریق کارگزاری ثبت می‌کند تا محصولات موردنظرش را خریداری کند.

مزایای بازار فیزیکی بورس کالا

در همین بخشی که تازه خواندید، چندتا از مزایای این بازار را لابلای توضیحات بیان کردیم. چند ویژگی و مزیت دیگر این بازار را هم می‌توانید در پایین بخوانید:

• عرضه و تقاضا به بهترین شکل انجام می‌شود.
• معامله کالا نیاز به انجام تشریفاتی مثل مناقصه یا مزایده ندارد.
• معافیت مالیات بر درآمد ۱۰درصدی مشمول فروش کالا می‌شود.
• کالاهای این بازار مشمول قیمت‌گذاری دولتی نمی‌شوند.
• انجام معامله به شیوه‌های مختلفی مانند پرداخت نسیه در این بازار امکان‌پذیر است.

انواع قرارداد و شیوه‌های تسویه در بازار فیزیکی

یکی از مزایای این بازار این است که قراردادهای مختلفی دارد. دو روش تسویه معامله در بازار فیزیکی عبارت است از:

• نقدی
• اعتباری

در تسویه نقدی، مبلغ کالای موردمعامله به صورت تمام و کمال به فروشنده پرداخت می‌شود. پس از این تبادل‌های مالی خریدار می‌تواند کالا را تحویل بگیرد. تسویه اعتباری هم تعهدی است برای پرداخت در آینده که البته زمان آن به صورت توافقی مشخص می‌شود. این مسئله‌ی مهم را بدانید که در این شیوه‌ی تسویه خبری از اتاق پایاپای نیست و هیچ تضمین یا تعهدی هم از جانب این اتاق در قبال طرفین وجود ندارد. دلیل این مسئله هم آن است که تسویه خارج از بازار بورس صورت می‌گیرد و معامله به صورت توافقی منعقد می‌شود.

اما روش انجام معاملات هم چهار مورد است که عبارت‌اند از:

• نقدی: در این روش که اتاق پایاپای هم در آن نقش دارد، معاملات در زمانی کوتاه و با حداقل هزینه انجام می‌شوند.
• نسیه: مانند همان نسیه‌ای است که در بازارهای سنتی وجود دارد. یعنی خریدار مبلغ کالا را در سررسیدی در آینده پرداخت می‌کند. البته کالا قبل از تسویه و در زمان معامله در اختیار خریدار قرار می‌گیرد. در این روش امکان انتشار اوراق خرید دین کالایی هم وجود دارد.
• سلف: این روش برعکس نسیه است. یعنی خریدار مبلغ را در زمان معامله به فروشنده می‌پردازد اما تحویل کالا در سررسیدی در آینده اتفاق می‌افتد.
• کشف پریمیوم: در این روش طرفین تعهد می‌دهند که کالا را در زمان مشخصی در آینده تحویل بدهند، حمل یا بارگیری کنند. در این زمان قیمت کالا بر اساس قیمت نهایی مشخص می‌شود. قیمت نهایی هم قیمت مبنای آن کالا + مابه‌التفاوتی است که از قبل سر آن توافق شده است. البته در این روش باید بخشی از ارزش معامله نزد اتاق پایاپای به عنوان وجه تضمین سپرده شود.

مراحل معامله در بازار فیزیکی بورس کالا

خیلی از افراد اصلا نمی‌دانند که مراحل معامله در بازار فیزیکی بورس کالا چیست و چطور می‌توان کالایی را در این بازار خرید کرد. در اینجا طی ۱۲ مرحله توضیح می‌دهیم که چطور می‌شود این کار را کرد.

روند پذیرش کالا در بازار فیزیکی

برای پذیرش کالا در بازار فیزیکی بورس کالا، مشاور پذیرش باید درخواست پذیرش کالا را همراه با مدارک و مستندات موردنیازی که در ماده‌ی ۸ دستورالعمل پذیرش کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا آمده است به بورس ارائه کند. مشاور از میان شرکت‌های تامین سرمایه و کارگزاری‌های دارای مجوز کارگزار معرف انتخاب می‌شود. پس از آن وقتی که کامل بودن مدارک تایید شود، درخواست پذیرش ثبت خواهد شد.

شرایط لازم برای پذیرش کالا

• متقاضی پذیرش کالا باید در بازار کالای مورد پذیرش، سابقه فعالیت قابل قبولی داشته باشد و چشم‌انداز روشنی هم از تداوم فعالیتش در بازار وجود داشته باشد.
• عرضه کالا در بورس کالا باید به اندازه‌ای باشد که بتوان کشف قیمت را به صورت عادلانه انجام داد.
• کالا نباید مشمول محدودیت قیمت‌گذاری قانونی و انحصار در عرضه یا تقاضا باشد. این مسائل مانع از کشف قیمت عادلانه می‌شوند.

هیئت پذیرش در هنگام پذیرش کالاهای مختلف، موظف است حداقل عرضه سالانه و حداقل درصد عرضه در بورس را از کل تولید سالانه (برای تولیدکنندگان) و از کل واردات سالانه (برای واردکنندگان) مشخص کند. عرضه کننده باید مقررات مربوط به الزامات دستورالعمل پذیرش کالا و اوراق بهادار و ضوابط افشای اطلاعات عرضه کالا را هم رعایت کند.

بررسی درخواست پذیرش کالا

بورس حداکثر ۳۰ روز بعد از ثبت درخواست، گزارش کارشناسی را در مورد شرایط پذیرش به اضافه مستندات موردنیاز به هیئت پذیرش ارسال می‌کند. حالا نوبت هیئت پذیرش است که ظرف مدت ۳۰ روز نظرش را در مورد رد یا پذیرش درخواست به صورت کتبی اعلام کند. فارغ از اینکه درخواست را می‌پذیرد یا رد می‌کند لازم است که دلایل لازم را هم در خصوص نتیجه اعلام کند.

اگر هیئت پذیرش درخواست را رد کند، متقاضی می‌تواند حداکثر ظرف مدت ۱۰ روز اعتراضش را به دبیرخانه‌ی سازمان اعلام کند. متقاضی، هیئت پذیرش و بورس موظف هستند هر رایی را که هیئت مدیره سازمان در مورد بررسی مجدد یا تایید صادر می‌کند، اجرا کنند. به همین ترتیب اگر هیئت مدیره سازمان تشخیص دهد که اعتراض متقاضی موجه است، در اولین جلسه هیئت پذیرش لازم است که درخواست مجددا مطرح شود. اگر هم درخواست رد شود و متقاضی اعتراضی به این مسئله نکند یا بعد از اجرای رای تجدیدنظر هیئت مدیره سازمان در هیئت پذیرش، درخواست رد شود، طرح دوباره‌ی درخواست حداقل بعد از شش ماه ممکن خواهد بود.

خریداران بازار فیزیکی چه کسانی هستند؟

خریداران این بازار افرادی هستند که معمولا برای تولیدات خود نیازمند مواد اولیه هستند. در بازار فیزیکی بورس کالا، عرضه‌کنندگان شرایط را برای خریداران مشخص می‌کنند. تقاضای کالا در این بازار خوب است و بسیاری از تولیدکنندگان مواد موردنیازشان را از این بازار می‌خرند.

خریداران بازار را می‌توان به دو دسته‌ی خریداران داخلی و خارجی تقسیم کرد. برای اینکه این دو گروه را بررسی کنیم، بهتر است اول به سراغ دریافت کد معاملاتی بازار فیزیکی بور کالا برویم. این مسئله را در قالب مشتریان حقیقی و حقوقی و دو گروه مشتریان ایرانی و خارجی بررسی می‌کنیم.

دریافت کد معاملاتی بازار فیزیکی بورس کالا

اول می‌رویم سراغ مشتریان داخلی تا ببینیم برای دریافت کد معاملاتی بازار فیزیکی بورس کالا، به چه مدارکی نیاز داریم. این را بدانید که برای فعالیت در این بازار اول از همه باید در سامانه سجام به آدرس https://www.sejam.ir/ ثبت نام کنید.

مشتریان حقیقی ایرانی

اگر مشتری حقیقی هستید، برای دریافت کد معاملاتی و خرید از بازار فیزیکی بورس کالا باید مراحل زیر را طی کنید:

• تکمیل فرم درخواست کد حقیقی ایرانی
• کپی برابر اصل کارت ملی و شناسنامه
• ثبت نام در سامانه امور مالیاتی به عنوان مودی مالیاتی
• سایر موارد در صورت نیاز به تشخیص کمیته

مشتریان حقوقی ایرانی

مشتریان حقوقی ایرانی هم باید مراحل زیر را طی کنند:

• تکمیل فرم درخواست کد حقوقی ایرانی
• کپی برابر اصل کارت ملی و شناسنامه مدیر عامل و تمام اعضای هیئت مدیره
• اساسنامه شرکت
• روزنامه رسمی تاسیس شرکت به همراه آخرین تغییرات اعضای هیئت مدیره و سایر روزنامه‌های رسمی مهم (تغییر نام و … )
• صورت های مالی حسابرسی شده آخرین دوره
• پروانه بهره‌برداری و دیگر مجوزهای معتبر برای فعالیت
• سایر موارد در صورت نیاز به تشخیص کمیته

مشتریان حقیقی خارجی

اما کسانی که ایرانی نیستند هم می‌توانند از بازار فیزیکی بورس کالا خرید کنند. برای این کار باید کد معاملاتی بورس کالا را طی مراحل زیر دریافت کنند:

• تکمیل اصل فرم درخواست کد حقیقی خارجی
• کپی برابر اصل گذرنامه معتبر متقاضی
• مجوز فعالیت در کشور مبدا به زبان فارسی یا انگلیسی ممهور به مهر تاییدیه کنسول‌گری ایران در آن کشور یا مجوز فعالیت در ایران
• مدارک مثبت مالی به تشخیص بورس

مشتریان حقوقی خارجی

مشتریان حقوقی خارجی هم می‌توانند با طی کردن مراحل زیر، فعالیت در بازار فیزیکی بورس کالا را آغاز کنند:

• تکمیل فرم درخواست کد حقوقی خارجی
• کپی برابر اصل مدارک شناسایی مدیر عامل و اعضای هیئت مدیره شامل کارت ملی، شناسنامه، گذرنامه معتبر
• مدارک ثبت شرکت در کشور مبدا به زبان فارسی یا انگلیسی ممهور به مهر تایید کنسولگری ایران در آن کشور
• اسناد ثبت مالی اعم از صورت مالی حسابرسی شده با مدرک مشابه به تشخیص بورس
• مدارک ثبت شرکت اعم از گواهی تاسیس یا مدارک مشابه، اساسنامه یا مدارک مشابه، مدارک مثبت مشخصات، حدود اختیارات صاحبان امضای مجاز شخص حقوقی، مدارک مربوط به مجوز فعالیت در کشور متبوع که به تایید کنسولگری ایران رسیده باشد.

خرید از بازار فیزیکی بورس کالا

اگر قصد خرید کردن از بازار فیزیکی بورس کالا را دارید، باید اول از همه کد معاملاتی‌تان را دریافت کنید. پس از آن لازم است یک حساب وکالتی برای خرید از این بازار معرفی کنید. تا زمان انجام معامله هم باید ۱۰٪ از ارزش قرارداد را به این حساب واریز کنید. در انتها باید خریدار سفارش خرید را به کارگزاری ارسال کند. خریدار دستور خرید را امضا می‌کند و تا قبل از انجام معامله، آن را برای کارگزارش ارسال می‌کند.

در صورت خرید از بورس، تحویل کالا طی سه مرحله‌ی زیر انجام می‌شود:

• تسویه خرید: بعد از انجام خرید، ۱۰٪ از ارزش قرارداد از حساب مشتری کسر می‌شود. بقیه‌ی مبلغ از طریق اعلامیه‌ای به خریدار اطلاع داده می‌شود. پس از آن هم خریدار موظف است تا زمانی که در اعلامیه مشخص شده است، بقیه‌ی مبلغ را به حساب بورس کالا واریز کند.
• ارسال نامه‌ی باربری به کارگزار فروشنده: بعد از تسویه معامله، کارگزار خریدار باید نامه‌ی باربری را برای کارگزار فروشنده بفرستد. مدارک لازم برای بررسی و دریافت حواله هم به کارگزار فروشنده ارسال می‌شود.
• حواله: کارگزار فروشنده نامه‌ی باربری را بررسی می‌کند و آن را برای تایید به فروشنده می‌فرستد. فروشنده هم بعد از بررسی، شماره حواله را به کارگزارش اعلام می‌کند. در نهایت هم کارگزار خریدار، این شماره حواله را به خریدار اطلاع می‌دهد و مشتری می‌تواند کالای خریداری شده را بارگیری کند.

روش های خرید کالا از بازار فیزیکی بورس کالا

کالاهای بازار فیزیکی را می‌توانید از روش‌های زیر خریداری کنید:

• حراج
• مچینگ

خرید از حراج در بازار فیزیکی بورس کالا

فرایند حراج در بازار فیزیکی بورس کالا شامل چهار مرحله است:

• پیش گشایش
• مظنه یابی
• زمان توقف
• رقابت

هر کدام از این موارد را در بخشی جداگانه بررسی می‌کنیم.

پیش گشایش یا دوره زمانی سبز

این دوره سه تا ۱۵ دقیقه طول می‌کشد. قیمت تقاضا در این فاصله نباید از قیمت فروشنده بیشتر باشد. کارگزار خریدار می‌تواند قیمت را تا سقف قیمتی فروشنده بالا برد یا حجم را کم کند. امکان ثبت سفارش و فروش در این بازه‌ی زمانی وجود دارد. کارگزار فروشنده حجم و قیمت عرضه را اعلام می‌کند. کارگزار خریدار هم نرخ تقاضا را مشخص می‌کند و حجم موردنظرش را ثبت می‌کند.

مظنه یابی یا دوره زمانی زرد

بعد از گذر از پیش گشایش، می‌رسیم به مرحله‌ی مظنه یابی. این مرحله ۶۰ ثانیه طول می‌کشد. خریدار می‌تواند در این مرحله نرخ پیشنهادی‌اش را تا حداکثر قیمت پیشنهادی فروشنده بالا ببرد. فروشنده هم می‌تواند نرخ فروش را کمتر کند. هرچند باید توجه داشت که این نرخ نباید از بیشترین قیمت پیشنهادی کمتر باشد. در این دوره زمانی می‌شود حجم تقاضا را ظرف این ۶۰ ثانیه کم کرد. اما نمی‌شود سفارشی را وارد کرد یا سفارش‌های ثبتی را حذف کرد. کارگزار فروشنده هم می‌تواند در ۲۰ ثانیه‌ی ابتدایی دوره حجم عرضه را بالا ببرد. دقت کنید اگر حجم تقاضا کمتر از حجم عرضه باشد، معامله انجام می‌شود و دیگر به مرحله‌ی رقابت نمی‌رسد.

توقف یا دوره زمانی آبی

این مرحله بر خلاف مرحله‌های قبلی مدت‌زمان مشخصی ندارد و به صورت نامحدود می‌تواند ادامه پیدا کند. اگر مشکلی پیش آمده باشد، معامله در حالت تصمیم‌گیری قرار می‌گیرد تا ناظر بررسی‌های لازم را انجام بدهد و در خصوص قطعی بودن یا نبودن معاملات انجام‌شده، نظر نهایی را صادر کند.

رقابت یا دوره زمانی قرمز

این مرحله هم مثل مرحله‌ی مظنه یابی یک دقیقه طول می‌کشد. اگر در مرحله حراج، حجم تقاضا از حجم عرضه بیشتر شود، این مرحله شروع می‌شود. سفارش‌هایی که در مرحله‌ی قبلی قیمت فروشنده را پذیرفته باشند، حالا وارد این مرحله می‌شوند تا با هم رقابت کنند. اگر سقف قیمتی وجود داشته باشد، حداکثر قیمت وارد شده از جانب کارگزار خریدار با این مبلغ برابری می‌کند. ممکن است کارگزار خریدار، قیمتی را بالاتر از قیمت فروشنده درج کند. این را بدانید که قیمت‌های بالاتر، اولویت بیشتری هم دارند.

خرید از مچینگ

اما گاهی هم پیش می‌اید که حجم تقاضا کمتر از حجم عرضه باشد. یعنی خریدار کمی در بازار وجود دارد. پس تمام کالای عرضه شده در زمان عرضه به فروش نمی‌رسد و بخشی از آن به صورت مازاد باقی می‌ماند. بازار فیزیکی بورس کالا این کالاها را وارد سیستم مازا عرضه می‌کند تا خریداران بتوانند از این فرصت استفاده کنند.

وقتی که زمان معاملات تالار به پایان می‌رسد، کارگزاران خریدار می‌توانند کالای مازاد را که حالا نرخ آن هم کشف شده است در دفاترشان خریداری کنند. البته کارگزار فروشنده هم می‌تواند پس از پایان معاملات آن روز و تا قبل از شروع معاملات در روز بعدی، مازاد عرضه را حذف کند.

کارمزد معاملات بازار فیزیکی

در جدول‌های زیر می‌توانید کارمزد معامله کالاهای بازار فیزیکی را ببینید:

عنوان	ضریب (سهم خریدار)	سقف مبلغ (سهم خریدار)	ضریب (سهم فروشنده)	سقف مبلغ (سهم فروشنده)	ضریب کل (سهم دو سر)	سقف مبلغ (سهم دو سر)
کارمزد سازمان بورس	۰,۰۰۰۳۲	۸۰,۰۰۰,۰۰۰	۰,۰۰۰۴۸	۱۲۰,۰۰۰,۰۰۰	۰,۰۰۰۸	۲۰۰،۰۰۰،۰۰۰
کارمزد شرکت بورس کالا	۰,۰۰۰۵	۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۰,۰۰۰۵	۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۰,۰۰۱	۲۰۰،۰۰۰،۰۰۰
کارمزد کارگزار	۰,۰۰۱۸	۳۰۰،۰۰۰،۰۰۰	۰,۰۰۱۸	۳۰۰،۰۰۰،۰۰۰	۰,۰۰۳۶	۶۰۰،۰۰۰،۰۰۰
جمع	۰,۰۰۲۶۲	۴۸۰،۰۰۰،۰۰۰	۰,۰۰۲۷۸	۵۲۰،۰۰۰،۰۰۰	۰,۰۰۵۴	۱,۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰

عنوان	ضریب (سهم خریدار)	سقف مبلغ (سهم خریدار)	ضریب (سهم فروشنده)	سقف مبلغ (سهم فروشنده)	ضریب کل (سهم دو سر)	سقف مبلغ (سهم دو سر)
کارمزد سازمان بورس	۰,۰۰۰۳۲	۸۰,۰۰۰,۰۰۰	۰,۰۰۰۴۸	۱۲۰,۰۰۰,۰۰۰	۰,۰۰۰۸	۲۰۰،۰۰۰،۰۰۰
کارمزد شرکت بورس کالا	۰,۰۰۰۵	۱۰۰،۰۰۰،۰۰۰	۰,۰۰۰۵	۱۰۰،۰۰۰،۰۰۰	۰,۰۰۱	۲۰۰،۰۰۰،۰۰۰
کارمزد کارگزار	۰,۰۰۲۲۵	۳۰۰،۰۰۰،۰۰۰	۰,۰۰۲۲۵	۳۰۰،۰۰۰،۰۰۰	۰,۰۰۴۵	۶۰۰،۰۰۰،۰۰۰
جمع	۰,۰۰۳۰۷	۴۸۰،۰۰۰،۰۰۰	۰,۰۰۳۲۳	۵۲۰،۰۰۰،۰۰۰	۰,۰۰۶۳	۱,۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰

شرح کارمزد	نرخ کارمزد خرید محصولات مشمول مصوبات ستاد تنظیم بازار	نرخ کارمزد فروش محصولات مشمول مصوبات ستاد تنظیم بازار	حداکثر مبلغ کارمزد خرید (ریال)	حداکثر مبلغ کارمزد فروش (ریال)
کارمزد کارگزار	۰,۰۰۱۱۷	۰,۰۰۱۱۷	۲۷۰،۰۰۰،۰۰۰	۲۷۰،۰۰۰،۰۰۰
کارمزد بورس کالا	۰,۰۰۰۴۷۵	۰,۰۰۰۴۷۵	۹۰،۰۰۰،۰۰۰	۹۰،۰۰۰،۰۰۰
کارمزد سازمان بورس و اوراق بهادار	۰,۰۰۰۲	۰,۰۰۰۳	۹۰،۰۰۰،۰۰۰	۹۰،۰۰۰،۰۰۰

تالارها و کالاهای بازار معاملات فیزیکی بورس کالا

این بازار ۶ گروه اصلی دارد که عبارت‌اند از:

• صنعتی
• کشاورزی
• پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی
• معدنی
• فراورده‌های نفتی
• اموال غیرمنقول

بد نیست به هر کدام از این گرو‌ها نگاهی بیندازیم و ببینیم زیرگروه‌های آن کدام‌اند.

صنعتی

این گروه اصلی خودش به چند گروه و زیر گروه تقسیم می‌شود. گروه‌های صنعتی عبارت‌اند از:

• فولاد (شامل انواع تیرآهن، میلگرد، ورق و سبدهای فولادی)
• آلومینیوم (شامل شمش آلومینیوم، تی بار، بیلت آلومینیومی، اکسید آلومینیوم، شمش آلیاژ، هیدروکسید آلومینیوم و مفتول آلومینیوم)
• مس (شامل مفتول مسی، اسلب مسی، مس کاتدی، اکسید مس، مس کم‌عیار، بیلت مسی)
• روی (شامل شمش روی)
• کنسانتره
• کنسانتره مولیبدن
• طلا
• نیکل
• کک
• سیمان
• سنگ آهن (شامل سنگ آهن دانه‌بندی، گندله، کنسانتره، سنگ آهن کلوخه)
• سرب (شامل شمش سرب)
• خودرو (شامل سواری)
• آهن اسنفجی
• چدن (شامل شمش چدن)
• کنتور (شامل کنتور برق)

کشاورزی

گروه‌ها و زیرگروه‌های کالاهای کشاورزی به این شرح هستند:

• برنج
• پسته
• شکر (شامل شکر سفید، خام و قند)
• کنجاله‌ها (شامل سویا، آفتاب‌گردان، کلزا، کنجد، ذرت، پنبه‌دانه و گلرنگ)
• جو (شامل دامی، صنعتی و بدون پوشینه)
• ذرت (شامل دانه‌ای، دامی، بذری و علوفه‌ای)
• گندم (شامل دامی، سبوس، دورم، خوراکی، بذری و آرد)
• کنسانتره و تفاله‌ها (شامل تفاله چغندر قند، کنسانتره خوراک دام، کنسانتره ذرت)
• نخود (شامل درشت، متوسط، ریز و لپه‌ای)
• زعفران (شامل سرگل، رشته، رشته‌ای بریده، سبد زعفران)
• خرما (شامل مضافتی، کبکاب، استعمران، شاهانی، زاهدی)
• عدس (شامل درشت، متوسط و ریز)
• کشمش (شامل سبز، دانه‌دار، طلایی و بی‌دانه)
• چای (شامل باروتی، قلمی، شکسته، ممتاز و خاک)
• مرغ منجمد
• تخم‌مرغ
• زیره (شامل زیره سبز)
• پنبه محلوج
• دانه‌های روغنی (شامل سویا، کلزا، دانه آفتاب‌گردان، تخم پنبه‌دانه و کنجد)
• رب گوجه‌فرنگی
• روغن خام (شامل روغن آفتاب‌گردان، کلزا، روغن پالم، روغن کلزا، روغن سرخ‌کردنی، روغن سویا)
• مرغ و جوجه
• روغن

پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی

گروه بعدی کالاهای بازار فیزیکی بورس کالا در دسته‌ی پتروشیمی و فرآورده‌‌های نفتی شامل موارد زیر هستند:

• دوده صنعتی
• قیر (شامل قیر معدنی، عملکردی، گرانروی)
• روغن (شامل روغن پایه، اسلاک واکس، پارافین واکس و روغن موتور)
• اکستراکت
• شیمیایی (شامل اسید سولفوریک، اسید نیتریک، سولفات، پتاسیم، آمونیاک، پتاس، کود، جوش شیرین، متانول، آمونیاک، بنزن و … )
• نفتا
• قیر نفتی (شامل قیر اکسیده)
• گوگرد
• پلیمر (شامل انواع پلی اتیلن، پلی پروپیلن، اپوکسی، استایرن، پلی کربنات، PVC و پلی استر)
• قیر اصلاح‌شده
• گازها و خوراک‌ها (شامل آرگون و مایعات گازی)
• وکیوم باتوم
• قیر آمولسیون (شامل انواع کاتیونی و آنیونی)
• آیزوریسایکل
• لوب کات (شامل لوب کات سنگین و سبک)
• بنزین
• نفت (شامل نفت خام و نفت کوره)
• آیزوفید
• قیر دمیده
• فراورده‌های نفتی
• حلال
• سلاپس واکس
• عایق رطوبتی
• قیر خالص (شامل نفوذی، گرانروی و عملکردی)
• قیر محلول (شامل زودگیر، کندگیر و دیرگیر)

کالاهای گروه معدنی

این گروه شامل کالاهای زیر است:

• ذغال سنگ و کک (شامل انواع کک، بنزن و ذغال سنگ)
• آهن اسفنجی
• روی (شامل خاک روی)

کالاهای گروه اموال غیرمنقول

این گروه تنها یک گروه اصلی دارد با نام املاک و مستغلات که خودش زیرگروه‌های زیر را شامل می‌شود:

• تجاری
• مسکونی
• زمین
• اداری
• کشاورزی
• اداری، تجاری و مسکونی

جدول ساعات معاملاتی بازار فیزیکی بورس کالا

ساعت کاری تالارهای مختلف بازار فیزیکی بورس کالا ممکن است در برهه‌های مختلف تغییر کند. برای اطلاع از ساعات کاری می‌توانید به سایت بورس کالا و اطلاعیه‌های این بازار مراجعه کنید.

جدول زیر جدیدترین زمان‌بندی ساعات کاری تالارهای بازار فیزیکی و سایر بازارهای بورس کالا را در پایان سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد.

تالار	زمان شروع
املاک و مستغلات	۰۹:۳۰
صنعتی	۱۱:۰۰
صادراتی	۱۱:۳۰
سیمان	۱۱:۳۰
حراج باز	۱۲:۱۵
طلا	۱۲:۳۰
کشاورزی	۱۳:۰۰
پتروشیمی	۱۳:۳۰
کشف پریمیوم	۱۴:۳۰
مناقصه	۴:۳۰
فرآورده‌های نفتی	۱۵:۰۰
فرعی	۱۵:۱۵

جمع بندی

بورس کالا از چندین بازار تشکیل شده است که یکی از این بازارها بازار فیزیکی نام دارد. در این بازار مثل بازارهای سنتی شاهد خرید و فروش کالاهای مختلف هستیم. کالاهایی که در گروه‌های مختلف دسته‌بندی و در این بازار عرضه می‌شوند. این کالاها در قالب قراردادهایی مشخص و معلوم و در حضور اتاق پایاپای معامله می‌شوند. به این ترتیب ریسک نکول یا سایر ریسک‌هایی که در بازارهای سنتی وجود دارد، در این بستر کمتر به چشم می‌خورد. اگر قصد خرید کالا را از بازار فیزیکی بورس دارید، می‌توانید کد معاملاتی مربوط به این بازار را دریافت کنید و کالاهای موردنیازتان را از این بازار تهیه کنید.

سوالات متداول با پاسخ های کوتاه