سرمایه‌گذاری در صندوق درآمد ثابت یا بانک؛ کدام پرسودتر است؟
زمانی که صحبت از سرمایه‌گذاری به میان می‌آید، همیشه بانک‌ها پای ثابت ماجرا هستند. اما اکنون صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت نیز خودی نشان داده است و حرف هایی برای گفتن دارد. پیش‌تر افراد ترجیح می‌دادند پس‌انداز سال‌های کار و تلاش خود را نزد بانک سپرده‌گذاری کنند. در آن زمان‌ها سرمایه‌گذاری در بانک یک راه‌حل کم‌ریسک به شمار می‌رفت که بازده نسبتا مطلوبی نیز داشت.
اما با گذشت زمان، بسترهای سرمایه‌گذاری نیز رشد کردند. آگاهی و شناخت افراد بیشتر شد و بازارهای مالی نظیر بورس در میان مردم به محبوبیت رسیدند. افرادی که به دلیل نوسان قیمت و ریسک بالای بازار بورس، در این بازار سرمایه‌گذاری نکرده‌اند، می‌توانند به سراغ صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت بروند. به این ترتیب قادر خواهند بود یک سرمایه‌گذاری با حاشیه امنیت بالا و بدون ریسک انجام دهند. اما سرمایه‌گذاری در بانک چه تفاوتی با سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت دارد و کدام‌یک سود بیشتری دارد؟
صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت چیست؟
یکی از شیوه‌های سرمایه‌گذاری در بازار بورس، استفاده از خدمات صندوق سرمایه‌گذاری است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌هایی هستند که توسط یک کادر حرفه‌ای در زمینه امور مالی و اقتصادی مدیریت می‌شوند. این متخصصان نقدینگی را از سوی افراد جمع‌آوری می‌کنند و در دارایی‌های نظیر سهام یا هر نوع اوراق بهاداری سپرده‌گذاری می‌کنند. به این ترتیب حتی کسانی که اطلاعات چندانی از بازار بورس و معاملات اوراق بهادار ندارند هم می‌توانند از این بستر به نحوی مطلوب استفاده کنند و مدیریت دارایی خود را به افراد مجرب بسپارند.
تا همین چند سال پیش سرمایه‌گذاری در بانک مطمئن‌ترین گزینه برای کسب سود به شمار می‌رفت. اما با گذشت زمان و به دلیل سودهای بالای صندوق‌های سرمایه‌گذاری، افراد به سمت آن‌ها جذب شدند. این چنین بود که سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس میان افراد محبوب شد و جای خود را باز کرد.
اما انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری با توجه به ماهیت و ترکیب دارایی‌های موجود در آن متفاوت است. در صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت معمولا ۷۰ الی ۹۰ درصد دارایی از اوراق مشارکت، گواهی سپرده بانکی، سپرده بانکی و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت تشکیل می‌شود. باقی‌مانده دارایی نیز با نظر مدیر صندوق تا سقف ۱۰ درصد در بازار بورس سرمایه‌گذاری می‌شود. اگر روحیه ریسک‌پذیری ندارید و چندان طالب هیجان نیستید، سرمایه‌گذاری در این صندوقها می‌تواند یک گزینه بسیار مناسب برای شما باشد.
انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری
صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توانند در بورس قابل معامله باشند. نام دیگر این صندوقها ETF است. به این ترتیب شما قادر خواهید بود از طریق پنل کارگزاری خود، اقدام به خرید و فروش واحدهای صندوق مذکور نمایید. انواع دیگری از صندوقها نیز مبتنی بر صدور و ابطال هستند. یعنی باید نحوه خرید و هم‌چنین مدارک لازم را در وب‌سایت مربوط به صندوق مطالعه کنید.
اما صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت ممکن است سودی را طبق دوره‌های از پیش‌تعیین‌شده به حساب سرمایه‌گذاران واریز کند. دوره‌های پرداخت سود می‌تواند به صورت یک، سه، شش و ۱۲ ماهه باشد.
اما یکی از مسائل مهم در هنگام خرید سهام، میزان نقدشوندگی دارایی است. مزیت این صندوقها آن است که قابلیت نقدشوندگی بسیار بالایی دارند. منظور از نقدشوندگی آن است که شما هر زمان که نیاز داشته باشید، می‌تواند با فروش واحدهای صندوق، دارایی خود را به وجه نقد تبدیل کنید.
بر این اساس هر صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت همیشه یک ضامن دارد که نقدشوندگی‌اش را تضمین می‌کند. این ضامن معمولا به یک نهاد مالی معتبر اشاره دارد. وجود چنین پشتوانه‌ای بار روانی بسیار مثبتی را برای سرمایه‌گذاران دارد. به همین دلیل باعث می‌شود که افراد با خیال راحت به خرید واحدهای این صندوق روی بیاورند. در سال‌های اخیر، میزان بازدهی صندوق‌های درآمد ثابت در مقایسه با سرمایه‌گذاری در بانک بیشتر بوده است. به همین دلیل بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته‌اند.
سرمایه‌گذاری در بانک یا صندوق‌های درآمد ثابت؟ سود هر یک چقدر است؟
بر اساس آخرین مصوبه منتشره از سوی بانک مرکزی در سال ۱۳۸۹ میزان بیشترین سود بانکی برای سپرده‌های کوتاه‌مدت برابر با ۱۰ درصد است. این میزان در سپرده‌های کوتاه‌مدت به ۱۵ درصد می‌رسد. هرچند نرخ سود در برخی از موسسات مالی و بانک‌ها بیشتر از این مقدار است.
گفتیم که صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع مختلفی دارند که در میان آن‌ها صندوق سپرده‌گذاری درآمد ثابت شباهت زیادی به سپرده‌های بانکی دارد. از سوی دیگر به دلیل ریسک پایین این نوع سرمایه‌گذاری، طبیعی است که هیجانات بازار اثر بدی روی واحدهای این صندوقها نمی‌گذارد. این‌ها همه عواملی هستند که باعث استقبال مردم از چنین صندوق‌هایی شده‌اند.
تعداد ۲۰۱ صندوق سرمایه‌گذاری تا پایان سال ۱۳۹۸ در کشور ثبت شده است. در میان این ۲۰۱ صندوق، ۷۹ صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت نیز به چشم می‌خورد. سازوکار برخی از این صندوقها به شیوه‌ای است که در تاریخ‌های از پیش‌تعیین شده، سود سرمایه‌گذاری را به حساب سهام‌داران واریز می‌کنند. جالب است بدانید که صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت در سال گذشته، دارای میانگین بازدهی مطلوبی در حدود ۲۵ درصد بوده‌اند.
بررسی صندوق‌های سرمایه در بانک‌ها
سرمایه‌گذاری در بانک نیز مانند سرمایه‌گذاری در سهام شیوه‌های مختلفی دارد. صندوق‌های بانکی می‌توانند شامل صندوق‌های سهام، مختلط و درآمد ثابت باشند. ضامن نقدشوندگی در این صندوقها، خود بانک است. بر این اساس سرمایه‌گذاران می‌توانند با تکیه بر اعتبار بانک، با خیال راحت در این صندوقها سرمایه‌گذاری کنند.
همانند بورس، در هنگام سرمایه‌گذاری در بانک نیز باید به سرعت نقدشوندگی دقت کرد. میزان نقدشوندگی با توجه به صندوقی که در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اید، متفاوت خواهد بود. به هر طریق صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت قدرت نقدشوندگی بالایی دارد. این میزان نقدشوندگی در مقایسه با سایر انواع صندوقها، برای سرمایه‌گذاران مطلوب است.
محاسبه سود صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت
به طور کلی، دریافت سود می‌تواند به دو شکل صورت بگیرد؛ یا بر اساس افزایش ارزش خالص دارایی (NAV) یا بر اساس دریافت سود در بازه‌های زمانی معین. در نوع نخست ارزش صندوق سرمایه‌گذاری افزایش پیدا می‌کند. به این ترتیب، قیمت هر واحد صندوق زیاد خواهد شد.
اما گاهی نیز پیش می‌آید که صندوقها بازه‌های زمانی خاصی را از قبل تعیین می‌کنند و در آن تاریخ‌ها سود حاصل از سرمایه‌گذاری را به حساب سرمایه‌داران واریز می‌کنند. همان‌گونه که پیش‌تر اشاره کردیم می‌توان این سود را به شکل ماهانه یا حداکثر به صورت سالانه پرداخت کرد. بر این اساس سرمایه‌گذاران می‌توانند بر اساس نیاز خود، در خصوص انتخاب صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت تصمیم بگیرند.
در سایت مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران می‌توان اطلاعات مربوط به صندق‌های سرمایه‌گذاری و میزان بازده هر یک را مشاهده کرد.
چند نکته مهم در خصوص صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت
- میزان حداقل و حداکثر سپرده با توجه به نوع صندوق متفاوت است. مثلا ممکن است یک صندوق، سقف پذیرش سرمایه تا میزان ۲ هزار میلیارد داشته باشد.
- زمانی که تصمیم می‌گیرید واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری را خریداری کنید، حتما به اطلاعاتی مانند هزینه صدور و ابطال توجه کنید.
- همانند صندوق‌های بانکی، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های بورسی نیز معاف از مالیات است.
جمع‌بندی
صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت یکی از محبوب‌ترین انواع صندوق سرمایه‌گذاری است. این صندوق با ریسک بسیار پایین، بازده مطلوبی را ارائه می‌کند. به دلیل همین ریسک پایین است که خرید واحدهای این صندوقها را با سرمایه‌گذاری در بانک مشابه می‌دانند. به لحاظ اطمینان نیز، به دلیل وجود ضامن برای نقدشوندگی جای هیچ نگرانی برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت وجود ندارد.
در پایان باید گفت با در نظر گرفتن سیاست‌های دولت و بانک مرکزی در خصوص مدیریت امور مالی، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های با درآمد ثابت نسبت به سپرده‌های بانکی گزینه بهتری به شمار می‌رود و پرسودتر باشد.
