عوامل ژئوپولیتیک چطور بر بازار سهام تاثیر می‌گذارند
شاید درک معنای واژه ژئوپولیتیکال (Geopolitical) چندان آسان نباشد. پیش‌وند GEO به معنای جهان است و POLITICAL نشان‌گر روابط بین‌المللی است که از عوامل جغرافیایی متاثر هستند. به طور کلی عوامل ژئوپولیتیک به تاثیرات مختلف جغرافیایی بر روابط بین‌المللی و سیاسی اشاره دارد. ارتباط متقابل میان بازارهای جهانی به انتقال بسیار سریع این اثر کمک می‌کند؛ همان‌گونه که در بحران وام‌های مسکن در سال ۲۰۰۸ در آمریکا شاهد آن بودیم.
عوامل ژئوپولیتیک به مثابه محرک‌های بتا برای بازار هستند. این امر به آن معناست که عملکرد این عوامل به دلیل تاثیرگذاری ارز و سهام بر روی یک‌دیگر، می‌تواند به افزایش نوسان در بازارهای مالی منجر شود. این عوامل با عوامل وابسته به اقتصاد کلان تفاوت دارند. عوامل اقتصاد کلان به نرخ بهره، تورم، تولید ناخالص داخلی و عواملی از این دست اشاره دارد. در حالی که عوامل ژئوپولیتیک همگی به متغیرهای کلان جهانی اشاره دارند که بر کلیت بازار اثر می‌گذارند.
شیوه‌های تاثیر عوامل ژئوپولیتیک بر بازار سهام
عوامل ژئوپولیتیک به طرق زیر عملکرد بازار سهام را تحت تاثیر قرار می‌دهند:
بازده یا درآمد
رویدادهای مهم ژئوپولیتیک، تاثیر مثبتی بر بازده یا درآمد شرکت‌ها می‌گذارند؛ این امر به دلیل هزینه‌های اضافی است که شرکت‌ها با آن مواجه می‌شوند. این هزینه‌ها می‌توانند به شکلی مستقیم قیمت سهام خاصی را تغییر دهند.
تولید ناخالص داخلی در سراسر جهان
تولید ناخالص داخلی جهانی و رشد آن عامل تعیین‌کننده بسیار مهمی برای سلامت بازده بازار سهام است. برای مثال، افزایش تولید ناخالص داخلی در بازارهای مالی پیشرفته منجر به بهبود جریان مبادلات تجاری می‌شود.
ارزش ارزها
عوامل ژئوپولیتیک می‌توانند وجه رایج یک کشور یا همان ارزها را تضعیف یا تقویت کنند. هر کشوری که از نظام نرخ ثابت ارز برخوردار است، می‌تواند این نرخ را کاهش دهد. این امر به آن معناست که کاهش قیمت رقابتی در میان ارزها، می‌توان منجر به حجم شدید فروش در بازار سهام شود.
نرخ بهره
بازار سهام و نرخ بهره، هر دو نقشی حیاتی در رشد و شکوفایی هر اقتصادی ایفا می‌کنند. عوامل ژئوپولیتیک بر نرخ بهره در سراسر جهان اثر می‌گذارند و این امر خود بر بازار سهام تاثیر می‌گذارد. به عنوان مثال نرخ بهره فدرال ایالات متحده آمریکا یک نرخ بهره شبانه یا overnight rate (نرخ بهره‌ای که به یک استقراض یک شبه تعلق می‌گیرد و وام‌گیرنده باید با شروع روز تجاری بعدی، مبلغ وام خود به علاوه سود آن را تسویه کند) است که به عنوان یک معیار بین‌المللی برای استقراض و وام‌دهی به کار می‌رود.
افزایش شدید نرخ بهره فدرال آمریکا می‌تواند باعث سقوط بازار سهام شود؛ چرا که شرکت‌ها و خرده‌فروشی‌ها دارایی خود را در بازارهایی سرمایه‌گذاری خواهند کرد که امنیت بیشتری در مقایسه با بازار سهام داشته باشند.
معامله بر اساس حرکت قیمت
بازیگران بازار سهام (بیشتر سفته‌بازان) سهام را نگهداری می‌کنند و روی خریدهای آینده ریسک می‌کنند. این امر به افزایش قیمت سهام منجر می‌شود که خود به فروش بی‌سابقه سهام و نهایتا سقوط بازار سهام ختم می‌شود.
کاهش جریان ورود تقدینگی
سرمایه‌گذاران بسیاری در بازار حضور دارند که به عوامل ژئوپولیتیکی به چشم سیگنال‌هایی برای سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی نگاه می‌کنند. برای این سرمایه‌گذاران، هر گونه تاثیر منفی ناشی از عوامل ژئوپولیتیکی به عنوان یک علامت توقف تلقی می‌شود. به همین ترتیب این امر منجر به کاهش جریان ورود نقدینگی به بازار سهام می‌شود. نتیجه این امر کندتر شدن وضعیت بازار خواهد بود.
بازیابی تقاضا
پس از هرگونه تاثیر منفی عوامل ژئوپولیتیک، یک مرحله بازیابی نیز وجود دارد که در آن تقاضا برای خرید سهام افزایش پیدا می‌کند. این افزایش ناشی از آن است که سهام شرکت‌ها در مبلغی پایین‌تر از ارزش ذاتی خود قیمت‌گذاری شده‌اند. چنین امری می‌تواند پیامدهای مثبتی بر بازار سهام داشته باشد.
درجه‌بندی‌های بازار
عوامل ژئوپولیتیک در بررسی سلامت بازار سهام کمک می‌کنند. این امر به آن معناست که این عوامل در شناسایی ظرفیت بازارهای سهام در تحمل تنش‌های ژئوپولیتیکی کمک می‌کنند. هم‌چنین در کاهش خطرات ژئوپولیتیک در هر رویداد غیرقابل پیش‌بینی نیز کارآمد هستند. یک بازار سهام کارا، جریان ورودی نقدینگی بالایی از جانب سرمایه‌گذاران خارجی خواهد داشت. این مسئله با توجه به توانایی این بازار برای بازیابی سریع خود از هرگونه شرایط بحرانی و غیرقابل پیش‌بینی است. به عنوان یک نمونه می‌توان به بحران بدهی دولت یونان اشاره کرد.
تصمیمات سیاست‌گذاری
تصمیم‌های سیاست‌گذاری که با توجه به عواملی ژئوپولیتیک در خصوص تجارت بین‌الملل اتخاذ می‌شوند نیز می‌توانند بر بازار سهام اثر بگذارند. به عنوان مثال، سیاست‌های ترامپ در خصوص ویزای H1-B به صنعت فناوری اطلاعات در هند (یکی از صنایعی که در بازار سهام کشور هندوستان بیشترین مشارکت را دارد) آسیب می‌زند.
با این که مهم‌ترین دلیل این اقدام مربوط به سیاست است، از آن‌جا که سرمایه‌گذاران جهانی دارایی‌های خود را به سرعت به بازارهایی تزریق می‌کنند که در برابر ریسک به شکل بهتری تعدیل‌شده‌اند، این امر می‌تواند اثری به مراتب چشم‌گیرتر در بخش‌های دیگر داشته باشد.
سیاست پولی بانک‌های مرکزی
عوامل ژئوپولیتیک بر سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی اثر می‌گذارند. در نتیجه طبیعی است که بازار سهام نیز از این قضیه تاثیر پذیرد. اگر عرضه پول از جانب بانک مرکزی افزایش یابد، شرکت‌ها وام‌های بیشتری خواهند گرفت و در نتیجه در فرصت‌های بیشتری سرمایه‌گذاری خواهند کرد. از آن‌جا که چنین اقدامی، افزایش تورم را در پی خواهد داشت، بازارهای سهام شاهد روندی نزولی خواهند بود. اما اگر بانک مرکزی اقدامی برعکس را انجام دهد (یعنی کنترل نقدینگی)، این امر مانع رشد اقتصادی و رشد بازار سهام خواهد شد.
جمع‌بندی
اطلاع از چگونگی واکنش بازارهای مالی به عوامل مختلف امری حیاتی است. هرچند تحقیقات پیشین نشان می‌دهند که این تاثیرات معمولا کوتا‌مدت هستند. بازار سهام به رویدادهای مثبت و منفی به یک میزان و به طور متعادل واکنش نشان می‌دهد. فراموش نکنید که بازار به عقاید شما اهمیت می‌دهد. از این رو باید همواره آموخت و بازآموزی کرد. سرمایه‌گذاری شما باید به شیوه‌ای باشد که منجر به کسب درآمد شود: نه از دست دادن دارایی.
