بورس در جهان چگونه تشکیل شد؟

رسالت بورس جمع‌آوری سرمایه‌های خرد و کلان موجود در سطح جامعه و یکپارچه کردن آن‌ها با هدف تزریق بودجه در طرح‌های بزرگ صنعتی است. بازار سرمایه بستری هدفمند، قانونی، شفاف و امن را برای انتقال سرمایه بین سرمایه گذاران و بنگاه‌های اقتصادی فراهم می‌کند و همین امر منجر به تشکیل بورس در جهان شد.

در حقیقت سازمان بورس اوراق بهادار شراکت واقعی را میان اقشار مختلف جامعه و صنعتگران ایجاد می‌کند؛ به این صورت که هر شخصی و با هر میزان آورده نقدی می‌تواند در کسب و کار مورد نظر خود که در بورس پذیرفته شده است، اقدام به سرمایه گذاری کند و در سود و زیان آن سهیم شود. این نوع از شراکت موجب پیشرفت اقتصاد جامعه و همچنین پیشبرد اهداف شرکت‌های تجاری و توسعه آن‌ها می‌شود.

سابقه تاریخی واژه « بورس »

تمام کلماتی که امروزه از آن‌ها استفاده می‌کنیم دارای یک سابقه تاریخی هستند. شاید تعجب کنید اگر متوجه شوید که ریشه واژه بانک، همان بنک ایتالیایی و به معنی نیمکت است. در اروپا برای مبادلات پولی در میدان‌های بزرگ شهر جمع می‌شدند و روی نیمکت‌هایی می‌نشستند. بعدها که بانک‌ها تأسیس شدند، از همان نام برای این موسسات استفاده شد.

بورس نیز در واقع نام یکی از اشراف‌زادگان بلژیکی بود که در قرن پانزدهم میلادی و در کشور بلژیک می‌زیست. تجار و بازرگانان شهر برای انجام مبادلات خود در مقابل خانه این فرد جمع می‌شدند. بعدها نیز با گسترش مبادلات اقتصادی و تشکیل شرکت‌های سهامی عام نیاز به نهادی برای ایجاد سازوکار اجرایی و نظارت بر فعالیت‌ها احساس شد. سپس این سازمان تأسیس شد و اسم خود را از « واندر بورس » (Van der Beurze) که خانه او به عنوان اولین محل برای این مبادلات شناخته شده بود، گرفت و بورس نامیده شد.

البته در ابتدا این سازمان‌ها از نظم امروزی برخوردار نبودند و انواع مبادلات توسط هر کسی در آن جا انجام می‌شد. با گذشت زمان و پیشرفت در مسائل اقتصادی، در بورس نیز تغییراتی اتفاق افتاد؛ به این صورت که محدودیتی برای مبادلات و افرادی که مراجعه می‌کردند، اعمال شد و فقط بازرگانان، صراف‌ها و دلالان بودند که اجازه ورود داشتند. این پیشرفت‌ها ادامه داشت تا ساختمانی مسقف به بورس اختصاص داده شد و تالار بورس اوراق بهادار شکل گرفت.

اقدامات اولیه در بورس     

در گذشته سرمایه گذاری و تجارت شکلی متفاوت داشت. افراد به اندازه سرمایه خود و به تنهایی اقدام به ایجاد یک کسب و کار می‌کردند و ارتباط تجاری بین آن‌ها به مبادلات با یکدیگر محدود می‌شد. به مرور زمان، انگیزه برای گسترش فعالیت‌های تجاری به شدت افزایش یافت. این گسترش‌ها تجربه‌های جدید را می‌طلبید؛ اقداماتی که قبلا امتحان نشده بودند. ریسک این اقدامات بسیار بالا بود و هرچند در صورت موفقیت سود بالایی را در پی داشت ولی در صورت عدم موفقیت، از بین رفتن کل سرمایه و ورشکستگی را به همراه داشت.

این مسائل باعث شد تا شکل جدیدی از همکاری در تجارت پدیدار شود. در نوع جدید تجارت افراد با ایجاد شراکت و تجمیع سرمایه‌های خود، ریسک ناشی از اقدامات تجربه نشده را کاهش دادند. چراکه آن‌ها در سود و ضرر با هم شریک بودند. به این ترتیب در صورت شکست نیز فقط بخشی از سرمایه در خطر بود.        

نخستین بورس در جهان       

هلند اولین کشوری بود که بورس اوراق بهادار را در خود جای داد. اولین ساختمان بورس در آمستردام و در قرن هفدهم میلادی تأسیس شد. اولین سهام معامله شده نیز مربوط به کمپانی هند شرقی بود. در انگلیس اما مبادلات در فضاهای عمومی همچون قهوه‌خانه‌ها صورت می‌گرفت. تا اینکه با گذشت زمان معامله‌گران انگلیسی نیز با خرید یک ساختمان مستقل، بورس لندن را تأسیس کردند. بورس نیویورک نیز بعد از آمستردام و لندن در خیابان « وال‌استریت » (Wall Street) تأسیس شد و در مارس ۱۸۱۷ شروع به کار کرد. هم‌اکنون وال‌استریت بزرگترین بورس جهان از نظر حجم سرمایه و تعداد معاملات است.