تفاوت پول و ارز چیست؟

تفاوت پول و ارز به تفاوت میان ماهیت این دو دارایی برمی‌گردد. ما اغلب در مکالمات روزمره خود از این دو واژه استفاده‌ می‌کنیم. افزون بر این دو واژه، لغات و اصطلاحات دیگری مانند پول با پشتوانه، ارز فیات (پول بدون پشتوانه) نیز ممکن است به گوشمان خورده باشد. در حال حاضر مسائل مالی نقش پررنگی در زندگی بشر دارند. افراد به منظور گذران بهتر زندگی و معیشت خود، به ابزاری نیاز دارند که بتوانند به کمک آن به این مهم برسند. این ابزار مهم پول و سرمایه است.

اکنون که افراد بسیاری در بازارهای مالی فعالیت دارند، از طریق کارگزاری‌ها در بازار بورس مشغول دادوستد هستند، یا در بازارهایی نظیر فارکس سرمایه‌گذاری می‌کنند، بهتر است دانش عمقی خود را در خصوص مفاهیم پایه افزایش دهند.

بر همین اساس، در این بخش قصد داریم از تفاوت پول و ارز صحبت کنیم؛‌ چرا که بارها دیده شده است که افراد تمایزی میان این دو مفهوم قائل نمی‌شوند. شاید در نگاه اول پول (Money) و ارز (Currency) هیچ تفاوتی با هم نداشته باشند؛ اما حقیقت خلاف این امر را اثبات می‌کند.

مفاهیم ابتدایی برای درک تفاوت پول و ارز

باید به این مطلب اشاره کنیم که نظریه‌های زیادی در خصوص تفاوت پول و ارز مطرح شده است. از سوی دیگر در یک دسته‌بندی متفاوت، پول به دو دسته پول خوب و پول بد قابل تقسیم است. بر اساس این دسته‌بندی مواردی مانند طلا و نقره در مجموعه پول خوب جای می‌گیرند. در سمت مقابل، با مفهومی به نام ارز سروکار داریم که در دسته پول بد قرار دارد.

شاید این مسائل کمی گیج‌کننده به نظر برسد. برای بیان بهتر تفاوت پول و ارز و روشنگری در مورد آن، ابتدا باید برخی نکات پایه را مطرح کرد. سکه و اسکناس‌هایی که با خود حمل می‌کنیم از نظر فنی ارز هستند؛ این امر دقیقا بر خلاف تفکر اکثر ماست. چرا که مردم عموما سکه و اسکناس را پول تلقی می‌کنند. در حقیقت این موارد ارز فیات هستند.

در تعریف ارز فیات همین نکته بس که هیچ پشتوانه‌ فیزیکی ندارد. یعنی به کالای دیگری وابسته نیست. بلکه ارزشش توسط دولت‌هایی که آن را صادر می‌کنند تعیین می‌شود. در گذشته مردم از فلزات گرانبهایی مانند نقره و طلا به عنوان پول استفاده می‌کردند. اما ماهیت پول به مرور زمان مبهم و نامشخص شد و تعریف آن بر اساس کاربردهایش صورت گرفت.

پول واسطه‌ای برای تجارت و مبادله است. هم‌چنین دارای ارزش است و واحدی برای حسابداری است و یک استاندارد پرداخت به شمار می‌رود.

نکاتی در مورد تفاوت پول و ارز

برای بیان این تفاوت‌ها به برخی ویژگی‌های پول اشاره می‌کنیم و بر مبنای آن مقایسه را انجام می‌دهیم.

شمارشی بودن

مهم‌ترین تفاوت پول و ارز در عددی و شمارشی بودن پول است. پول قابل لمس کردن و یا استشمام نیست؛ اما ارز را می‌توان لمس کرد (مانند سکه و اسکناس که به صورت فیزیکی در دسترس افراد است). مواردی مانند چک و یا حساب‌های آنلاین شکلی از پول به شمار می‌روند. اگر این موارد به ارز یا اسکناس تبدیل شوند، دیگر پول نیستند و در دسته ارزها قرار می‌گیرند.

برای استفاده از ارز باید آن را چاپ کرد. این امر وظیفه دولت است. اما در مورد پول، نیازی به چاپ کردن وجود ندارد. چرا که پول نامشهود است و مفهوم آن تنها با اعداد قابل بیان است. مثلا زمانی که قصد خرید آنلاین داشته باشید، باید اطلاعات حساب خود را وارد کنید و در این فرآیند تنها چیزی که اتفاق می‌افتد، انتقال اعداد و ارقام است. به این ترتیب شما هیچ چیز فیزیکی و ملموسی را دادوستد نمی‌کنید.

محدودیت کمتر

ارز با محدودیت‌هایی مختص خود همراه است. اگر به کشور دیگری بروید، باید ارز آن کشور را استفاده کنید. چرا که دولت هر کشور، ارز مخصوص به آن کشور را چاپ می‌کند. اما برای استفاده از پول چنین محدودیتی وجود ندارد. در حقیقت پول در هر کشور، با توجه به نرخ تبدیل، به پول آن کشور تبدیل می‌شود. البته باز هم در این‌جا تنها با اعداد و ارقام سروکار داریم. این مسئله نیز تفاوت پول و ارز را نشان می‌دهد.
ارز فیات را می‌توان برای خرید کالا و خدمات مورد استفاده قرار داد. اما این ارز هیچ پشتوانه‌ای ندارد. در آغاز ارز را با پشتوانه‌های طلا یا نقره چاپ می‌کردند ولی اکنون چنین امری مرسوم نیست.

نگاهی به ارز دیجیتال

پول حوزه گسترده‌تری نسبت به ارز دارد و سروکار آن با ارقام است. اما ارز محدودتر و قابل لمس است. این مسئله مهم‌ترین تفاوت پول و ارز بود که قبلا به آن اشاره کردیم.

ارز فیات همان پول فیزیکی نظیر سکه و اسکناس است. نمایندگان پول مانند چک و حساب آنلاین روش‌هایی برای خرج کردن پول به شمار می‌روند.

بیشتر پول‌هایی که اکنون در سراسر دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرند ارز فیات هستند. چرا که دولت‌ها برای مقابله با تورم، آن‌ها را چاپ و منتشر کرده‌اند. در سال ۱۹۷۱ بود که ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، استاندارد طلا را کنار گذاشت. بنابراین دلار آمریکا از پول دارای پشتوانه به ارز فیات تبدیل شد.

اکنون ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین به عنوان پول‌های آینده در نظر گرفته می‌شوند. ارزهای دیجیتال فیزیکی نیستند و به راحتی می‌توان آن‌ را میان حساب‌ها جابه‌جا کرد. برای این کار نیازی به چاپ کردن ارز از جانب دولت نیست.

رمزارز بیت کوین امنیت بالایی دارد. با استفاده از این ارزها، نیاز به شخص ثالث از بین می‌رود. یعنی بدون وجود بانک، سازمان‌های نظارتی و یا دولت، انتقال پول به آسانی انجام می‌شود. تنها کافی است که یک کیف پول ارز دیجیتال نصب کنید و انتقال را انجام دهید.

کیف پول‌ها دارای آدرس عمومی هستند که اشخاص می‌توانند واریز پول را از طریق آن انجام دهند. از کلیدهای خصوصی برای انجام تبادلات میان کیف پول‌ها استفاده می‌شود. هزینه کارمزد ارزهای دیجیتال پایین است. به همین دلیل کاربران با هزینه‌ای کم و به آسانی،‌ بدون نیاز به نهاد واسط، نقل و انتقالات خود را انجام می‌دهند.