قطع گاز بلغارستان و لهستان از طرف روسیه چه وضعیتی را در اروپا ایجاد می‌کند؟

گازپروم روسیه اعلام کرده است که صادرات گاز به بلغارستان و لهستان را متوقف کرده است تا زمانی که این کشورها بهای سوخت را به روبل پرداخت کنند.

به گزارش توان تحلیل، به نقل از بلومبرگ، شرکت گازپروم روسیه اعلام کرد که تا زمانی که لهستان و بلغارستان به درخواست روسیه مبنی بر پرداخت بهای سوخت با روبل تن ندهند، صادرات گاز به این کشورها را متوقف می‌کند. این اقدام نشان می‌دهد که اکنون نزاع‌های بین‌المللی بر سر جنگ روسیه و اوکراین وارد مرحله‌ای تازه شده است. در این مطلب جوانب مختلف این تصمیم جدید روسیه و تأثیر آن بر وضعیت جهانی انرژی بررسی شده است.

چندی پیش ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه درخواستی مطرح کرد مبنی بر دریافت بهای انرژی صادراتی این کشور با روبل، تا به این طریق بتواند اثر تحریم‌های اروپا و آمریکا بر ضد این کشور را به چالش بکشد. بعد این دستور پوتین، کشورهای دریافت‌کننده‌ی گاز روسیه تهدید شدند که در صورت عدم پذیرش این درخواست، صادرات به آن‌ها قطع می‌شود. اکنون با توقف صادرات گاز به بلغارستان و لهستان، این مسئله وارد فاز تازه‌ای شده است، به خصوص که سخنگوی دومای روسیه نیز گفته است این موقعیت ممکن است برای سایر کشورهای غیردوست روسیه نیز بیافتد.

ما باید همین کار را با سایر کشورهایی که با ما دوست نیستند، انجام دهیم.

ویاچسلاو ولودین در رابطه با قطع گاز بلغارستان و لهستان از طرف روسیه

اتحادیه اروپا در اصل پرداخت به روبل را رد کرده و می‌گوید این اقدام تحریم‌ها را نقض می‌کند و دست روسیه را تقویت می‌کند. اما اکنون که ضرب‌الاجل‌های پرداخت در حال اتمام است، دولت‌های سراسر اروپا باید تصمیم بگیرند که آیا به این خط پایبند باشند و با چشم‌انداز سهمیه‌بندی انرژی روبرو شوند یا به خواسته‌های پوتین تن دهند.

پایتخت‌های بزرگ اروپا هنوز در این رابطه واکنش رسمی نشان نداده‌اند. با این وجود اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا این اقدام روسیه را «باج‌خواهی» خوانده و گفته است که گروه هماهنگی گاز اتحادیه اروپا امروز تشکیل جلسه می‌دهد تا برای پاسخی متحد و قاطع جمع‌بندی کند. قبل‌تر به نظر می‌رسید که اتحادیه اروپا می‌خواهد برای تداوم دریافت گاز از روسیه مصالحه‌ کند اما اکنون با این اقدام روسیه به نظر می‌رسد که رسیدن به یک راه‌حل، دشوارتر شده است. قمار پوتین همچنین باعث شده است که اکنون ابزار تحریم اروپا برای گاز روسیه از بین برود.

محاسبات پوتین

نخستین باری که پوتین این خواسته را مطرح کرد، معتقد بود که این کار – یعنی تغییر ارز مورد مبادله در صادرات گاز به روبل- باعث می‌شود که از روسیه در برابر تحریم گازش حفاظت شود. این کار همچنین باعث می‌شد که گازپروم بانک روسیه Gazprombank (یکی از معدود بانک‌های بزرگ دولتی روسیه که هنوز تحت تحریم‌های سختی قرار نگرفته است) برای تحریم غیرقابل دسترس‌تر شود.

پوتین همچنین بارها تاکید کرده است که هزینه‌های سیاسی و اقتصادی که به دنبال تحریم‌ها برای اتحادیه اروپا ایجاد می‌شود (در حوزه افزایش قیمت انرژی) زیاد است و کرملین باور دارد که احتمالا اروپایی‌ها به اندازه روسیه نمی‌توانند در این شرایط [تحریم صادرات انرژی روسیه و ایجاد وضعیت بحران انرژی] تاب بیاورند.

در شرایط فعلی، شرکت‌های اروپایی به زمان بیشتری برای تصمیم‌گیری نیاز دارند. اتحادیه اروپا هفته گذشته پیشنهاد داده بود که پرداخت شرکت‌ها فعلا به صورت یورویی ادامه داشته باشد تا بتوانند به دنبال معافیت از فرمان‌های تحریمی جدید باشند.

شرکت‌های اروپایی برای پرداخت بهای انرژی که از روسیه دریافت می‌کنند به روبل، باید دو حساب ارزی داشته باشند، یکی به روبل در گازپروم بانک روسیه و دیگر یک حساب خارجی با ارزی به غیر از روبل. بانک روسی پیش از پرداخت و انتقال مبلغ به شرکت دولتی گازپروم روسیه، ارز خارجی را به روبل تبدیل می‌کند.

گازپروم روسیه همچنین به لهستان و بلغارستان (که هر دو همچنین مسیر ترانزیت انرژی روسیه به سایر کشورها هستند) هشدار داده است که این کشورها اگر اخلال در گازی که از طریق این کشورها به مسیرهای دیگر منتقل می‌شود ایجاد کنند، این شرکت جریان ترانزیت از مبدا خود را کاهش می‌دهد.

آخرین بار در جریان اختلافات روسیه و اوکراین در سال های ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۹ بود که عرضه نفت و گاز به کشورهای اروپایی با اختلال مواجه شده بود. اختلالی که در زمستان سخت ۲۰۰۹ ایجاد شد، دو هفته طول کشید و طی آن تمام ترانزیت گاز به اتحادیه اروپا از طریق اوکراین متوقف شد. در آن زمان اسلوواکی و بسیاری کشورهای اروپایی دیگر مجبور شدند که گاز را سهمیه‌بندی کنند و همچنین با تعطیلی کارخانه‌ها و قطعی برق نیز مواجه شدند. اکنون لهستان گفته است که گاز به مقدار کافی در انبارهای خود دارد و مصرف‌کنندگان اروپایی چیزی احساس نخواهند کرد. الکساندر نیکولوف، وزیر انرژی لهستان نیز به خبرنگران در صوفیه گفته است که گاز این کشور حداقل به اندازه یک ماه تامین شده است.