سامانه کدال چیست؟ کلید شفافیت مالی بازار سرمایه
شفافیت در بورس چطور به دست می‌آید؟ چطور می‌توان به اطلاعات مالی شرکت‌ها دسترسی داشت؟ کدال که احتمالا بارها نامش به گوشتان خورده، کلید پاسخ به این پرسش‌هاست اما سامانه کدال چیست؟
بورس مدعی شفافیت مالی است و شاید این بزرگ‌ترین دلیل سرمایه‌گذاران برای اعتماد به آن باشد. همه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس موظف هستند که اطلاعات و گزارش‌های مالی خود را در دسترس سهامداران و سرمایه‌گذاران خود قرار دهند. به همین دلیل سامانه جامع اطلاع رسانی ناشران یا سامانه کدال راه‌اندازی شد تا شرکت‌های بورسی اطلاعات و گزارش‌های مالی خود را در آن منتشر کنند. اما چه گزارش‌هایی در این سامانه منتشر می‌شود، چطور می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد و اصلا بررسی آن‌ها چه فایده‌ای دارد؟
سامانه کدال چیست؟
کدال کوتاه شده عبارت Comprehensive Database Of All Listed Companies یا همان سامانه جامع اطلاع رسانی ناشران، مرجع کاملی از اطلاعات شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است که نشانی آدرس آن www.codal.ir است.
مزایای سامانه جامع اطلاع رسانی ناشران
برای آنکه سرمایه‌گذاران و معامله‌گران بتوانند به صورت یکجا و یکپارچه به اطلاعات مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس دسترسی داشته باشند، سامانه جامع ناشران راه‌اندازی شد.
به واسطه این سایت، سرمایه‌گذاران برای آگاهی از اطلاعات مالی شرکت‌ها نیازی به رجوع به سایت‌های مختلف نخواهند داشت و سهولت کار سرمایه‌گذاران را به دنبال داشته است.
ناشر بورسی کیست؟
همه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس ناشر بورسی مجسوب می‌شوند. دلیل این نام‌گذاری این است که شرکت ها با ورود به بازار سرمایه، برگه‌های سهام خود را منتشر می‌کنند و ناشر لقب می‌گیرند.
شرکت‌هایی که در بورس پذیرفته می‌شون،د برای ادامه فعالیت در این بازار، باید گزارش‌های مصوب سازمان بورس را منتشر کنند. این قانون برای تمام شرکت‌ها الزامی است.
گزارش‌های کدال چه کاربردی برای سرمایه‌گذاران دارند؟
کسب سود در بازاز سهام به دو طریق امکان‌پذیر است؛ یکی از طریق افزایش قیمت خود سهم و روش دوم از طریق تقسیم سود نقدی در مجامع عمومی عادی. در بیش از ۹۰ درصد مواقع، سامانه کدال اطلاعات یا اخبار مرتبط به یک شرکت که منجر به افزایش قیمت سهام آن می‌شود را منتشر می‌کند و فعالان بازار می‌توانند از این طریق از تحولات شرکت و ارزش سهام آن مطلع شوند.
شرکت‌های پذیرفته شده در بورس موظف هستند طبق قانون، تا ۱۰ روز قبل از برگزاری مجمع عمومی عادی اطلاعیه مربوط به برگزاری مجمع را در سامانه کدال منتشر نمایند تا سرمایه‌گذاران بتوانند برای شرکت یا عدم شرکت در مجمع سهم تصمیم‌گیری کنند.
شرکت‌های سودآور ملزم هستند تا ۱۰ درصد از سود خود را بین سهامدارانشان تقسیم نمایند. جهت آگاهی سرمایه‌گذاران از تمامی جزئیات تصمیمات اتخاذ شده در مجمع، زمان پرداخت سود نقدی نیز به هنگام انتشار آگهی باید در سامانه درج شود.
تقسیم سود در مجمع انجام می‌گیرد. طبق قانون، حداکثر بعد از ۴ ماه از پایان سال مالی هر شرکت، مجمع عمومی عادی آن باید برگزار شود. برای آن که درباره مجامع شرکت‌های بورسی اطلاعات بیشتری به دست آورید و با انواع آن‌ها آشنا شوید، می‌توانید مقاله «مجمع بورسی چیست؟» را مطالعه کنید.
دسترسی به گزارش شرکت‌ها در سایت کدال چگونه است؟
اطلاعاتی که روی سایت کدال قرار می‌گیرند، در بازه‌های مختلف منتشر می‌شوند و دو راه برای دسترسی به گزارش ها در این سایت وجود دارد.
یکی از این روش‌ها، استفاده از سایت tsetmc.com است که می‌توان با توجه به اطلاعاتی که روی این سایت قرار می‌گیرد، از اطلاعیه‌های کدال مطلع شد.
از قسمت اطلاعیه‌ها در سایت tsetmc می‌توانید اطلاعات منتشر شده توسط ناشران در کدال را مشاهده نمایید.
اطلاعات و صورت‌های مالی نمادih در دو قالب مختلف pdf و excel با توجه به تاریخ و زمان انتشار، روی سایت قرار می‌گیرند که با انتخاب هر یک می‌توانید اطلاعات آن گزارش را مشاهده کنید. برای اطلاع از زمان ارسال اطلاعیه‌ها، تاریخ ارسال آن نیز در صفحه درج شده است.
در روش دوم می‌توانید در گوگل سایت کدال را جستجو کنید. اطلاعات کلیه شرکت‌ها با توجه به تاریخ منتشر شدنشان روی این سایت نمایش داده می‌شود.
در بخش جستجوی اطلاعیه‌های این سایت می‌توانید در بخش جستجوی نماد، نماد شرکت را جستجو کنید تا اطلاعات مربوط به سهم شرکت مورد نظر را به دست آورید.
به عنوان مثال، اگر اطلاعات شرکت نیرومحرکه را بخواهید، می‌توانید با جستجوی نماد آن که «خمحرکه» است، اطلاعات و گزارش‌های شرکت را به دست آورید.
سایر اطلاعیه‌های شرکت مانند آگهی دعوت به مجامع یا صورت‌های مالی نیز از جمله گزارش‌هایی هستند که با انتخاب نماد سهم و جستجوی نوع گزارش در کدال به طور کامل و بر اساس زمان انتشار، از قدیم به جدید برای شما نمایش داده می‌شود.
چه گزارش‌هایی در سامانه کدال درج می‌شوند؟
در سامانه کدال گزارش‌های متنوعی قرار می‌گیرند که هرکدام کاربرد خاصی دارند ولی در این مقاله به بررسی و توضیح چند مورد از آن‌ها می‌پردازیم.
در واقع شرکت‌های بورسی جهت شفاف‌سازی فعالیت خود و آگاهی سهامداران از اطلاعات مالی شرکت‌ها، گزارش‌های خود را روی سایت کدال قرار می‌دهند.
۱- صورت‌های مالی میان‌دوره و پایان دوره
سازمان بورس و اوراق بهادار شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را ملزم به ارائه گزارش صورت‌های مالی کرده است. این گزارش جزئیات عملکرد مالی شرکت را مورد بررسی قرار می‌دهد.
صورت‌های مالی هر سه ماه یک بار باید بر روی سامانه کدال قرار گیرند تا عموم مردم بتوانند از آن‌ها استفاده کنند. این گزارش‌ها تحت عنوان صورت مالی میان‌دوره سه ماهه، شش ماهه و ۹ ماهه هستند. صورت مالی ۱۲ ماهه نیز گزارش سال مالی شرکت است.
۲- گزارش‌های ماهیانه
به جهت شفافیت اطلاعاتی شرکت‌های بورسی، از سال ۱۳۹۵ سازمان بورس تمام شرکت‌ها را ملزم به ارائه گزارش ماهانه کرد. گزارش یک ماهه، اطلاعات فروش شرکت را در اختیار سرمایه گذاران قرار می‌دهد. در این گزارش که عملکرد یک ماهه شرکت مورد بررسی قرار می‌گیرد، حجم و نرخ فروش و همچنین کل مبلغ فروش به ریال ارائه می‌شود.
۳- گزارش فعالیت هیئت مدیره
شرکت‌ها به هنگام برگزاری مجمع عمومی عادی باید گزارش صورت مالی سالانه (۱۲ ماهه) خود را روی سامانه قرار دهند تا سهامداران بتوانند اطلاعات حیاتی و مورد نیاز را از این گزارش به دست آورند.
در گزارش هیئت مدیره، اعضای هیئت مدیره جایگاه فعلی و آتی شرکت را با توجه به اتفاقات سال گذشته و وضعیت آتی شرکت، پس از انتشار گزارش سالانه منتشر می‌کنند.
۴- گزارش اطلاعات بااهمیت گروه الف
تا پیش از بهمن ماه سال ۱۳۹۶ در صورتی که EPS شرکت بیش از ۲۰ درصد تغییر می‌کرد و اتفاق مهمی رخ می‌داد که بر سود هر سهم تاثیر گذار بود، شرکت‌های بورسی موظف بودند در گزارشی تحت عنوان پیش‌بینی درآمد هر سهم سال مالی منتهی به ۱۳xx/xx/xx اطلاعات مرتبط را منتشر کنند.
از بهمن ماه سال ۱۳۹۶ به بعد، ارائه و انتشار گزارش پیش‌بینی سود حذف شد و هر عاملی که منجر به تغییر سود هر سهم می‌شد، در گزارشی تحت عنوان افشای اطلاعات بااهمیت گروه الف بر روی سایت کدال قرار می‌گیرد.
۵- گزارش اطلاعات بااهمیت گروه ب
اطلاعاتی هم هستند که سهامداران باید از آن‌ها اطلاع داشته باشند و بر سود سهام تاثیرگذار هستند اما به طور مستقیم بر تغییر سود هر سهم تاثیر ندارند (مانند برنده شدن شرکت تولیدی در مناقصه‌ها). به همین خاطر تحت عنوان افشای اطلاعات بااهمیت گروه ب منتشر می‌شوند.
۶- گزارش تفسیری مدیریت
عموما به همراه گزارش صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای، گزارشی تحت عنوان گزارش تفسیری مدیریت که به صورت فایل متنی PDF است نیز منتشر می‌شود.
در این گزارش انتظارات مدیریت از میزان فروش محصولات به خصوص فروش مقداری گزارش داده می‌شود. در گذشته این اطلاعات تماما در قالب گزارش پیش‌بینی در هر سهم منتشر می‌شد.
۷- یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی
همه شرکت‌های بورسی حسابرس داخلی دارند و گزارش‌هایشان توسط حسابرس مورد تائید سازمان بورس تهیه می‌شود. حسابرسی که گزارش‌های حسابرس داخلی شرکت را مورد بررسی و تائید قرار می‌دهد، فردی است که خارج از شرکت است و مورد تائید سازمان است. گزارش‌های حسابرسی شده، گزارش‌های میان دوره‌ای شش ماهه و یک ساله (۱۲ ماهه) شرکت‌ها هستند. یعنی شرکت‌ها موظف هستند تا گزارش صورت مالی میان دوره‌ای شش ماهه و ۱۲ ماهه خود را به صورت حسابرسی شده در کدال قرار دهند.
گزارش صورت مالی شش ماهه یا ۱۲ ماهه عموما تحت عنوان یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی و در گزارشی با عنوان «اطلاعات و صورت‌های مالی شش (۱۲) ماهه منتهی به ۱۳XX/XX/XX»منشر می‌شوند.
۸- فرایند انجام افزایش سرمایه
یکی از مهم‌ترین اطلاعیه‌هایی که در کدال قرار می‌گیرد و مورد توجه سهامداران و سرمایه‌گذاران است، گزارش افزایش سرمایه نام دارد. این گزارش در قالب اطلاعیه در سایت قرار می‌گیرد و مجمع عمومی فوق‌العاده در رابطه با این موضوع تشکیل می‌شود.
روند اطلاعیه و گزارش‌های افزایش سرمایه به این صورت انجام کی‌شود که ابتدا گزارش پیشنهاد هیئت‌مدیره به مجمع فوق‌العاده در خصوص افزایش سرمایه به عنوان طرح توجیحی منتشر می‌شود. سپس این گزارش برای بازرس و حسابرس قانونی ارسال می‌شود و بعد از آنکه مورد تائید قرار گرفت، گزارشی تحت عنوان «اظهار نظر حسابرس و بازرس قانونی در خصوص افزایش سرمایه» در سایت کدال قرار می‌گیرد و گزارش آن برای سازمان بورس ارسال می‌شود.
در نهایت سازمان بورس نظر خود را در گزارشی تحت عنوان «مدارک و مستندات درخواست افزایش سرمایه» در سامانه قرار می‌دهد و شرکت درخواست‌دهنده افزایش سرمایه، موظف است طی ۶۰ روز مجمع فوق‌العاده را برگزار کند.
اگر می‌خواهید با مفهوم افزایش سرمایه و روش‌های انجام آن بیشتر آشنا شوید، می‌توانید مقاله «افزایش سرمایه چیست و چه انواعی دارد؟» را بخوانید.
بیشتر بخوانید:
جمع‌بندی
در دسترس بودن اطلاعات مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، لازمه وجود شفافیت در بازار سرمایه است. بنابراین شرکت‌های بورسی موظف هستند که اطلاعات و گزارش‌های مالی خود را در دسترس عموم قرار دهند. به همین خاطر سامانه کدال راه‌اندازی شده است تا این اطلاعات در قالب سامانه‌ای یکپارچه و مرجع در دسترس سهامداران قرار بگیرد.
اطلاعات منتشر شده در سامانه جامع اطلاع رسانی ناشران شامل گزارش‌های دوره‌ای شرکت‌ها، اطلاعیه مجامع، گزارش اطلاعات بااهمیت و مواردی از این دست هستند که بر اساس تاریخ انتشار در سایت کدال منتشر شده و در دسترس عموم قرار می‌گیرند.
