بورس بازار خطرناکی است. این بازار می‌تواند چنان بی‌رحم باشد که نه تنها سودی به شما ندهد، بلکه سرمایه‌تان را هم از بین ببرد. بنابراین شما یا خودتان باید مهارت کافی برای مدیریت سرمایه‌تان را به دست آورید، یا باید از تجربه و دانش افراد دیگر بهره بگیرید و مدیریت دارایی‌تان را به آن‌ها بسپارید. سبدگردان فردی یا نهادی است که مدیریت سبد سهام افراد دیگر را به عهده می‌گیرد و در ازای آن مبلغی دریافت می‌کند. در این مطلب توضیح می‌دهیم که سبدگردانی در بورس چیست و شرکت‌ها و صندوق‌های سبدگردان چگونه کار می‌کنند.
فهرست مطالب با دسترسی سریع
سبدگردانی در بورس چیست؟
همانطور که گفتیم، افرادی که تجربه و مهارت کافی در مدیریت سرمایه و سبد سهام خود در بورس را ندارند، می‌توانند این کار را به سبدگردان‌ها بسپارند. اما فرایند سبدگردانی در بازار بورس چگونه است و وظایف سبدگردان چیست؟
در فرایند سبدگردانی در بازار بورس، سبدگردان در ازای دریافت درصدی معین از سود شما، سبد سهامتان را مدیریت کند. به این ترتیب شما سرمایه و دارایی خود را در اختیار سبدگردان قرار دهید و خرید و فروش و مدیریت سهامتان از آن پس تحت نظر سبدگردان صورت می‌گیرد.
بیشتر بخوانید
چرا باید سرمایه خود را در اختیار سبدگردان بگذاریم؟
در پاسخ به این سوال می‌توان دو دلیل عمده را مطرح کرد. نخست اینکه تمام افرادی که در بازار بورس فعال هستند، دانش کافی را در مورد مدیریت سبد سهام خود ندارند. در نظر بگیرید که فردی سرمایهای چندصد میلیون تومانی دارد ولی به سازوکار معاملات و تحلیل روند قیمت‌ها مسلط نیست. چنین فردی نمی‌تواند تصمیمات درستی برای خرید و فروش سهام بگیرد.
بنابراین گزینه بهتر برای این سهامداران این است که برای جلوگیری از ضرر و کسب سود، سرمایه خود را در اختیار سبدگردان قرار دهند. آن‌ها با اعتماد به سبدگردان، می‌پذیرند که مدیریت دارایی خود را به او بدهند و بازدهی بهتری به دست آورند.
دلیل دوم نیز مربوط به افرادی است که از سابقه معاملاتی خوبی برخوردار نیستند. یعنی طی مدتی که در بازار بورس فعالیت کرده‌اند، نتوانسته‌اند بازده مناسبی داشته باشند. این افراد ممکن است حتی در مقایسه با سود میانگین بازار یا شاخص بورس هم عملکرد قابل دفاعی نداشته باشند.
کلاهبرداری در سبدگردانی سهام در بورس ممکن است؟
اگر دارید به سپردن سرمایه‌تان به یک بازارگردان اختصاصی فکر می‌کنید، باید بدانید که ریسک‌های سبدگردانی در بازار بورس چیست. هر سرمایهگذاری که قصد استفاده از خدمات سبدگردانی را دارد، باید کاملا آگاه باشد که شخص سبدگردان باید شرایط خاصی داشته و از صلاخیت لازم برخوردار باشد. چنین اشخاصی باید:
- یک شرکت داشته باشند که به صورت رسمی ثبت شده باشد.
- حداقل دو میلیارد تومان سرمایه داشته باشند.
- از فضای اداری مناسب و کارمندان و کارشناسانی با مدرک معتبر حرفه‌ای بهره‌مند باشند.
- سهامداران و اعضای هیئت‌مدیره آن‌ها باید احراز صلاحیت شوند.
- در نهایت و از همه مهم‌تر باید مجوز سبدگردانی را از سازمان بورس و اوراق بهادار دریافت کنند.
افرادی که سبدگردان هستند باید حتما مجوز سبدگردانی داشته باشند. در غیر این صورت اگر شما سرمایه‌تان را به فردی که مجوز ندارد بسپارید، در صورت بروز مشکل نمی‌توانید از حق و حقوق خود دفاع کنید. چرا که سرمایه و دارایی‌تان را با اختیار خود به این فرد سپرده‌اید و کوتاهی از جانب خودتان بوده است.
در این میان حتی برخی از افراد، نام کاربری و رمز عبور حساب‌های آنلاین خود را نیز به دست سبدگردان‌ها می‌دهند. این مسئله بسیار خطرناک است. چرا که آن شخص می‌تواند معاملاتی را مغایر با قوانین سازمان بورس انجام دهد. در این صورت تمام مجازات‌ها متوجه شماست. چرا که صاحب حساب شما هستید، نه آن شخص.
تشویق به سپردن سهام به سبدگردان‌ها و تبلیغاتی از این دست، اکنون به میزان زیادی در فضاهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی دیده می‌شود. نمونه‌ای از چنین پیام‌هایی را می‌توانید در زیر مشاهده کنید:
«دوستانی که مایل به استفاده از خدمات سبدگردانی هستند، می‌توانند از طریق لینک زیر ثبت نام خود را انجام دهند، مدیریت سبد سهام خود را به من بسپارند و از سیگنال‌های شارپ و سودده بهره‌مند شوند.»
مشکل اینجاست که هر شخصی ممکن است شروع به تبلیغات کند و پیشنهاد سبدگردانی بدهد. این افراد می‌توانند با استفاده از عباراتی وسوسه‌کننده و وعده کسب سودهای هنگفت، شما را ترغیب کنند تا سرمایه خود را به دست آن‌ها بسپارید. بنابراین مجددا تاکید می‌کنیم که پیش از اطمینان یافتن از صلاحیت افراد یا شرکت‌ها، سبدگردانی سهام خود را به آن‌ها نسپارید.
یافتن سبدگردان معتبر و قابل اعتماد
برای اینکه سبدگردان معتبری را پیدا کنید، می‌توانید به سایت مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران مراجعه کنید. در این سایت لیست صندوق‌های سرمایهگذاری قابل دسترسی است. اکثر شرکت‌هایی که در قالب صندوق سرمایهگذاری فعالیت می‌کنند، در زمینه سبدگردانی نیز اقداماتی انجام می‌دهند.
شماری از شرکت‌ها نیز به طور اختصاصی در زمینه سبدگردانی فعال هستند. نام این شرکت‌ها را نیز می‌توانید در لیست شرکت‌های سبدگردانی مشاهده کنید.
تفاوت صندوق سرمایهگذاری و سبدگردان چیست؟
حال که حرف از صندوق سرمایهگذاری به میان آمد، شاید به این فکر کنید که تفاوت فعالیت صندوق سرمایهگذاری و سبدگردانی در بورس چیست و چرا به جای سپردن سرمایه به دست یک شخص دیگر، آن را در صندوق، سرمایهگذاری نکنیم؟
نکته اینجاست که زمانی که سرمایه را در اختیار سبدگردان معتبر قرار می‌دهید، این فرد به صورت اختصاصی مدیریت و سبدگردانی سبد سهام شما را در دست می‌گیرد. یعنی تمام تجزیه و تحلیل‌ها به صورت منحصر به فرد برای شما انجام می‌شود. شما می‌توانید معیارهای خود را به سبدگردان بگویید. او نیز با توجه به استراتژی معاملاتی شما (مثلا شش‌ماهه یا یک‌ساله) معاملات را انجام می‌دهد.
اما این امر در صندوق سرمایهگذاری رخ نمی‌دهد. یعنی سرمایه شما در کنار سرمایه افرادی دیگر در صندوق، سپرده‌گذاری می‌شود و خرید و فروش‌ها با سرمایه‌های اعضای صندوق انجام می‌شود. هم‌چنین صندوق با استراتژی‌های مختص خود معاملات را انجام می‌دهد.
جمع‌بندی
بسیاری از افرادی که در بازار بورس سرمایهگذاری می‌کنند، دانش و تجربه کافی را برای مدیریت سبد سهام خود ندارند. در چنین شرایطی این افراد می‌توانند مدیریت سرمایه خود را به بازارگردان‌ها بدهند. در فرایند بازارگردانی، بازارگردان در ازای دریافت درصدی از سود شما، مدیریت سبد سهامتان را بر عهده می‌گیرد تا ریسک آن را کنترل و بیشترین بازدهی را ایجاد کند. هم‌اکنون شرکت‌های متنوعی در حال ارائه خدمات بازارگردانی هستند که هر کدام حداقل سرمایهای را برای استفاده از این خدمات معین کرده‌اند.
اگر قصد استفاده از بازارگردان اختصاصی را دارید، توجه کنید که صلاحیت بازارگردان‌ها باید از سوی سازمان بورس تایید شود. در حال حاضر افراد زیادی، به‌ویژه در شبکه‌های اجتماعی ادعا می‌کنند که می‌توانند سبدگردانی سرمایه شما را بر عهده بگیرند. اعتماد به چنین افرادی ریسک کلاهبرداری را افزایش می‌دهد و علاوه بر آن، امکان پیگیری قانونی برای شما دشوارتر خواهد شد. بنابراین پیش از انتخاب سبدگردان، از صلاحیت قانونی و تخصص او مطمئن شوید.
